Bezoek aan het Paleis op de Dam en het Verzetsmuseum op 28 februari 2023

Een week na de eerste excursie in Amsterdam bracht een tweede groep leden van VO-NN een bezoek aan het Paleis op de Dam en het Verzetsmuseum.

De 26 deelnemers bezochten eerst het Paleis op de Dam. Met enige vertraging werd begonnen met de rondleiding door een gedeelte van dit prachtige gebouw. We waren allemaal onder de indruk van de overdaad aan kunst in de vorm van beelden en schilderijen, maar ook kroonlichters, ingelegde marmeren vloeren en kunstig vervaardigde plafonds. Plus daarbij de bijzondere architectuur. Zeker als je beseft, dat het gebouw bijna 400 jaar geleden is ontworpen en gebouwd.

Het gebouw is oorspronkelijk gebouwd als stadhuis van Amsterdam. In 1808 veranderde de bestemming toen het als paleis werd aangeboden aan koning Lodewijk Napoleon. Na de Franse bezetting werd het een paleis voor de Oranjes. 

De grandeur van het gebouw en de inrichting werd ons getoond door twee deskundige en bevlogen gidsen. Van hen kwamen we ook te weten welke maatregelen in de jaren 1940 – 1945 zijn getroffen om het gebouw te behoeden voor vernieling en beschadiging en om te voorkomen, dat de aanwezige kunst zou worden gestolen. De gidsen boden ons ruim gelegenheid voor het stellen van vragen en na afloop van de rondleiding kon iedereen nog op eigen gelegenheid in het Paleis rondkijken.

Om half één namen we de tram en bij Artis stapten we uit om te gaan lunchen bij eetcafé Koosje. Volle dienbladen met heerlijke broodjes wachtten ons daar op. Tijdens de lunch was er gelegenheid om oude collega’s te ontmoeten. Ook nu weer was mijn ervaring, dat in een gesprek met iemand, die je niet kent je vanzelf van het ene op het andere onderwerp uit het verleden komt. Werkplekken, kantoorgebouwen, andere collega’s, reorganisaties, er zijn zoveel raakvlakken.
 Toen iedereen verzadigd was gingen we te voet naar het Verzetsmuseum, slechts 300 meter verderop.

Hoewel de naam van museum anders doet vermoeden gaat het niet alleen gaat over het verzet, maar ook de context daarvan. Zoals de aanloop naar de oorlog, het toenemen van de druk op de bevolking in de loop van de eerste oorlogsjaren en daarmee het ontwaken van de tegenstand. Alle fases van het verzet komen vanzelfsprekend aan bod zoals het begin van het verzet, de verdere groei van het verzet en tenslotte de repressie door de bezetter als reactie op het verzet. Ook de positie van het verzet direct  na de bevrijding wordt goed belicht.  

Het verzet zelf wordt vooral geïllustreerd aan de hand van verhalen van en over tientallen mensen, die een rol hebben gespeeld in het verzet. Ook wordt over ieder oorlogsjaar een korte film met beelden uit dat jaar vertoond. Al met al een prima opzet om ons eraan te herinneren, dat we deze donkere periode in onze geschiedenis nooit mogen vergeten. Het museum is één grote boodschap aan de komende generaties, dat we ervoor moeten waken dat dit nooit meer mag gebeuren.

In verband met de tijd was er geen afsluitende borrel georganiseerd. Dat gaf iedereen de ruimte om zelf het moment van vertrek te bepalen.

We kunnen terugzien op een geslaagde excursie. Mede doordat de groep beperkt van omvang moest zijn is een herhaling in de toekomst zeker niet uitgesloten.

Wim van Elsacker